Përshkrimi i përgjithshëm
Kjo konferencën ndërdisiplinore shërben si platformë studimore për të analizuar veprimtarinë e ish-Sigurimit të Shtetit (Sigurimi) në funksion të përndjekjeve politike gjatë regjimit komunist në Shqipëri, nga viti 1944 deri në 1991. Duke u mbështetur në qasje përshkruese dhe krahasimore, ajo eksploron aspektet politike, ligjore, etike, institucionale, operative dhe të evidencës arkivore, duke theksuar metodat e punës, rolet dhe funksionet e rrjetit të fshehtë agjenturor.
Konferenca do të trajtojë mbikëqyrjen dhe persekutimin e qytetarëve të konsideruar si “rrezik” për sigurinë e socializmit dhe regjimit komunist, duke krahasuar këto praktika me sisteme represive në vende të tjera komuniste si Bashkimi Sovjetik (KGB) apo Gjermania Lindore (Stasi).
Si platformë studimore, simpoziumi/konferenca promovon dialogun kritik bazuar në të dhëna arkivore nga Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit (AIDSSH), studime empirike dhe reflektime etike. Ajo kontribuon në përpunimin e trashëgimisë komuniste, drejtësinë tranzitore dhe edukimin historik, duke nxjerrë në pah implikimet afatgjata mbi individin, familjen dhe shoqërinë shqiptare.
Gjithashtu, ofron rekomandime për politika publike të kujtesës kolektive.
Kjo konferencë do të shndërrohet në një simpozium të përvitshëm, duke mundësuar vazhdimësinë e kërkimeve dhe diskutimeve mbi këtë temë.
Struktura e konferencës
Konferenca do të organizohet në sesione tematike, duke përfshirë prezantime kumtesash, panele diskutimi, punëtori arkivore dhe ekspozita dokumentare.
Struktura e parashikuar lejon:
- analiza përshkruese (përshkrim detajuar i fenomeneve) dhe
- krahasuese (krahasim me kontekste ndërkombëtare), raste studimore, histori personale, duke integruar perspektiva ndërdisiplinore.
Seksioni 1: Perspektiva historike dhe institucionale
-Perspektiva historike (1944-1991) ,Analizë kronologjike e evolucionit të Sigurimit, krijimit nën ndikimin e huaj dhe rolit në pushtetin komunist.
– Struktura institucionale: Role dhe funksione , Duke u mbështetur në ligjin e kohës përshkrim i anëtarit të ish Sigurimit dhe bashkëpunëtorit të fshehtë, integrimit në aparatin shtetëror, duke krahasuar me institucione totalitare të tjera.
– Rrjeti i qytetarëve ‘rrezik’: Kategorizimi dhe mbikëqyrja ,Profilet e “armiqve të popullit” (ish pronare, fetarë, intelektualë), me krahasim me regjimet staliniste.
Seksioni 2: Aspekte operative dhe metodat e punës
– Roli i oficerit të sigurimit dhe punëtorit operativ në hierarkinë e tyre
-Roli dhe hierarkia e bashkëpunëtorëve në institucionet shtetërore
-Profili i bashkëpunëtorit te fshehte rekrutimi dhe bashkëpunimi
– Teknikat operative (shantazh, iniciativa, indoktrinim), me krahasime me metodat e Stasit.
– Roli operativ i individit, funksionet në spiunazh, infiltrim dhe raportim, në burgje, kampe dhe diasporë.
– Metodat e rrjetit agjenturor, operacione të fshehta (mbikëqyrje, infiltrim, presion familjar), në krahasim me KGB-në.
Seksioni 3: Aspekte politike, ligjore dhe të evidencës
– Kuadri ligjor, Ligjet komuniste (Kodet Penale 1950-1980) që mundësuan persekutimin, në krahasim me vende të Europës Qendrore dhe të Evropës Lindore
– Aspekte politike: Sigurimi si instrument pushteti, Eliminimi i opozitës dhe valët e spastrimeve, në krahasim me ndikimin rus dhe jugosllav.
– Materialet arkivore në AIDSSH, Studim i dosjeve, regjistrave dhe platformave digjitale për analiza statistikore dhe demografike.
Seksioni 4: Aspekte etike, psikologjike dhe sociale
– Analizë statistikore dhe demografike, hartëzim i rrjeteve në burgje e vende vuajtje (Spaç, Qafë-Bari Kampe internimi, etj), Qendra pune etj me krahasim me vende te tjera.
– Pasojat psikologjike dhe sociale, ndikimi mbi individin, familjen dhe shoqërinë, me krahasim me Gjermaninë post-Stasi.
– Dëmi moral dhe etik, implikimet në kujtesën historike dhe nevoja për rishikim.
– Etika dhe edukimi, integrimi në kurrikula shkollore, në krahasim me Poloninë apo Çekinë e vende te tjera
Synimet e simpoziumit/ konferencës
Si platformë studimore, konferenca krijon një hapësirë të strukturuar për reflektim mbi trashëgiminë e Sigurimit. Synimet janë:
– Inkurajimi i dialogut ndërdisiplinor mes historianëve, psikologëve, sociologëve, juristëve dhe ekspertëve të drejtësisë tranzitore.
– Analiza e materialeve arkivore nga AIDSSH, qartësimi i profilit të bashkëpunëtorit dhe ndikimit politik.
– Ofrimi i analizave krahasuese me sisteme represive komuniste për të kuptuar unikalitetin shqiptar.
– Diskutimi i sfidave etike, morale dhe psikologjike, me propozime për shërim shoqëror.
– Hartimi i rekomandimeve për politika publike, duke kontribuar në dekomunizim dhe kujtesë kolektive.
– Njoftimi se kjo do të bëhet simpozium përvitshëm për vazhdimësinë e studimeve.
Pjesëmarrës dhe të ftuar
Konferenca mbledh ekspertë vendorë dhe ndërkombëtarë:
– Historianë dhe studiues të kujtesës kolektive nga Shqipëria, Ballkani dhe Evropa Lindore;
– Psikologë, sociologë dhe antropologë të traumave post-diktatoriale;
– Juristë dhe ekspertë të drejtësisë tranzitore;
– Pedagogë dhe edukatorë;
– Përfaqësues të AIDSSH, Muzeu ” Gjethi’’, Muzeut Kombëtar, ISKK,IDMC, shoqata partnere dhe organizatave ndërkombëtare (p.sh., OSCE);
– Ish-të përndjekur politikë dhe dëshmitarë nga periudha 1944-1991.
Konferenca do të organizohet në bashkëpunim me:
me universitete shqiptare (Universiteti i Tiranës, Shkodrës Elbasanit, Korçës, UET, Beder,) dhe institucione si IH, ISKK, IPP, IDMC, Shoqata Antikomuniste e të Përndjekurve Politikë, Kujto.al, Instituti i Albanologjisë dhe Instituti i Historisë “Ali Hadri” të Kosovës, plus partnerë ndërkombëtarë si Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur (Gjermani), agjenci homologe të AIDSSH apo Rrjeti Europian i Kujtesës (ENRS)
Detajet praktike për thirrjen e parë
Afati për paraqitjen e abstraktit: 22 dhjetor 2025.
Për kumtesat (abstrakt deri në 500 fjalë, me biografi dhe referenca arkivore),
kontaktoni: autoriteti@autoritetidosjeve.gov.al.
Kumtesat që do të pranohen do të publikohen.
Kjo konferencë është hap drejt transparencës historike, duke promovuar dialogun dhe shërimin nga represioni komunist.
Kontribuoni!